W drugim dniu grudniowej Konferencji „Współpraca nauki z gospodarką i administracją dla rozwoju innowacyjności” będącej elementem przygotowań
do Narodowego Kongresu Nauki w 2017 roku odbył się warsztat p.t. „Rola Sieci Współpracy i ich Centrów Kompetencji na rzecz innowacji”. Było to otwarte posiedzenie Rady Naukowo-Przemysłowej IATI. Moderatorem spotkania był dr inż. Waldemar Grzebyk, Koordynator IATI.
Na wstępie dr Waldemar Grzebyk przedstawił model sieci współpracy, porównując go
do założeń projektowanego Narodowego Instytutu Technologicznego. Najważniejsze cechy charakteryzujące sieć współpracy to:
- dobrowolność przynależności do sieci, powiązania członków sieci mają luźny charakter,
- podtrzymywanie wzajemnych relacji, przy zachowaniu samodzielności członków pod względem ekonomicznym i prawnym,
- kontakty członków oparte są wyłącznie na kooperacji a nie konkurencji,
- podstawą działania w ramach sieci są umowy pomiędzy kooperantami.
Sieć współpracy mogą tworzyć dowolne podmioty – zarówno przedsiębiorcy, parki technologiczne, uczelnie wyższe, instytuty naukowo-badawcze, pod warunkiem, że wspólnie chcą podjąć trud współpracy.
Następnie dr Grzebyk przedstawił genezę, ideę, cele i osiągnięcia Instytutu Autostrada Technologii i Innowacji, będącego przykładem sieci współpracy. IATI działa od lipca 2014 roku, skupia blisko 50. partnerów, w tym uczelnie wyższe, instytuty naukowo-badawcze
i przedsiębiorstwa. W ramach IATI partnerzy utworzyli ponad 70 centrów kompetencji w 13 obszarach tematycznych. I to właśnie w centrach kompetencji IATI odbywa się rzeczywista współpraca partnerów ukierunkowana na rozwój nowych rozwiązań i technologii. Organ decyzyjny IATI (w postaci Rady Naukowo-Przemysłowej) podejmuje działania mające na celu wskazanie kluczowych kierunków rozwoju polskiej nauki i przemysłu, reprezentowanych przez partnerów IATI, opartych na innowacjach. Natomiast organ wykonawczy IATI (tj. Biuro IATI) na bieżąco podejmuje działania mające na celu budowanie silnej marki IATI w środowisku naukowym i biznesowym, kreowanie wzajemnych kontaktów i pozytywnych relacji pomiędzy partnerami IATI i ich centrami kompetencji, a także nawiązywanie współpracy – także z innymi podmiotami – w celu tworzenia wspólnych innowacyjnych projektów badawczych
i wdrożeniowych. Ponadto, w IATI na bieżąco tworzona jest baza wiedzy o kluczowych kompetencjach partnerów (zespoły naukowców, laboratoria, sprzęt, doświadczenie)
i udzielane są odpowiedzi na zapytania ze strony przedsiębiorstw, w zakresie możliwości realizacji prac badawczo-rozwojowych.
Kluczowe pytania jakie postawiono na spotkaniu to:
- Jak integracja kompetencji środowisk naukowych, przemysłowych i biznesowych wspomaga innowacyjność w Polsce?
- Czy i w jaki sposób można pogodzić interesy biznesowe z dzieleniem się wiedzą, umiejętnościami i doświadczeniem w ramach sieci?
- Jakie narzędzia finansowe i prawne są niezbędne do tworzenia i rozwoju sieci współpracy na rzecz budowania relacji, zaufania i kontaktów niezbędnych
do efektywnego wdrażania innowacji?
W dyskusji pojawiły się głosy, iż sieci współpracy są niezbędne dla rozwoju innowacyjnej gospodarki. Działające w Polsce instytucje naukowe i badawcze są rozproszone, a podmioty nie są świadome swoich kompetencji i możliwości. Natomiast sieci współpracy są w stanie grupować partnerów nie tylko z tych samych dziedzin nauki czy gospodarki, ale także z dziedzin odległych, ale komplementarnych przy tworzonych projektach (przykładowo uczelnia techniczna tworząc projekt wspólnie z przedsiębiorcą potrzebuje wsparcia ze strony uczelni ekonomicznej w kwestiach analiz rynku, opłacalności itd.).
Dyskutanci zwracali uwagę na potrzebę wsparcia finansowego sieci współpracy (obecnie takie wsparcie można uzyskać w ramach programu „Dialog”). Potrzebne są środki
na kontakty wzajemne pomiędzy środowiskami naukowymi i biznesowymi, by mówić wspólnym językiem, poszukiwać możliwości współpracy, kreować nowe pomysły. Tu warto dodać, że uczestnictwo w IATI jest nieodpłatne dla partnerów, a środki na jego funkcjonowanie pochodzą od liderów Konsorcjum IATI (AGH i Politechnika Wrocławska).
Zdzisław Olejczyk – Prezes MPWiK we Wrocławiu, partner IATI – przytoczył słowa Kanclerz Niemiec A. Merkel sprzed kilku lat o konieczności „reindustrializacji gospodarki europejskiej” i wspomniał o niemieckich firmach, które w ostatnim czasie zmieniły swoje podejście do zarządzania. Przykładowo, firma Volkswagen „otwiera sejfy i tajemnice” przez partnerami europejskimi, by móc się rozwijać i stanowić przeciwwagę dla gospodarki chińskiej. Z tego też powodu za konieczną i poniekąd oczywistą wskazał integrację środowisk naukowych i przemysłowych, otwarcie się na dialog i współpracę. „Nie ma alternatywy dla tego typu działań. (…) Stała wymiana doświadczeń, kompetencji dobrych praktyk – to konieczność, jeśli polska gospodarka nie chce wypaść na ubocze gospodarki europejskiej. To pozwoli nam zbudować przewagę konkurencyjną.”
Z kolei Prof. T. Więckowski – były rektor Politechniki Wrocławskiej, obecnie Honorowy Członek Rady Naukowo-Przemysłowej IATI – wspomniał o genezie i założeniach ideowych Instytutu Autostrada Technologii i Innowacji. Co ważne, IATI powstało po to, by wzajemnie poznać potencjał, jakim dysponują polskie uczelnie i polskie firmy. Ale też, założeniem sieci jest nie tyle rozwój jej samej, co rozwój i sukces poszczególnych partnerów. Dlatego też tak duży nacisk kładziemy na wymianę informacji i wzajemne kontakty.
Podsumowując warsztaty dr W. Grzebyk dodał, że inicjatywa jaką jest konsorcjum IATI sprawdza się w praktyce i będzie rozwijana. Dążymy do tego, by w IATI przedsiębiorcy mogli pozyskać informacje o możliwości realizacji prac badawczych oraz uzyskać kompleksową ofertę. Warto dodać, że partnerzy IATI przygotowali i realizują już wiele wspólnych projektów, finansowanych zarówno ze środków własnych przedsiębiorstw, jak i funduszy krajowych.
To pozwala nam z optymizmem patrzyć w przyszłość.
Dorota Taraszewska-Zalipska
