Nowoczesna rewitalizacji Nowej Huty
„Projekty dla Nowej Huty – plany i wyzwania” – to tytuł seminarium, które odbyło się 26 lutego w Akademii Górniczo-Hutniczej, poświęconego niezwykle ważnemu dla Krakowa projektowi zagospodarowania części terenów huty ArcelorMittal Poland uwolnionych od działalności hutniczej. Organizatorami byli Instytut Autostrada Technologii i Innowacji oraz Laboratorium Inteligentnego Miasta i Innowacyjnej Gospodarki S.A. – spółka powołana przez Ministerstwo Skarbu Państwa do przekształcenia terenów krakowskiej huty, gdzie mają się znaleźć centra badawcze, laboratoria wdrożeniowe i biura projektowe przedsiębiorstw, ale także ważne instytucje publiczne – centrum administracyjne Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego, Centrum Magazynowo Konserwatorskie krakowskich muzeów, czy Centrum Dizajnu, którego inicjatorem jest krakowski Uniwersytet Ekonomiczny i Akademia Sztuk Pięknych.
Na początek o projekcie nazwanym KRK NH2, jego celach, założeniach i stanie zaawansowania opowiadał Tomasz Turaj z Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego. Projekt inwestycyjny o tej nazwie będzie zlokalizowany na ok. 300 hektarach terenów poprzemysłowych w Nowej Hucie, zbędnych do prowadzenia obecnej działalności hutniczej przez ArcelorMittal Poland, takich jak m.in. obszary po stalowni martenowskiej czy walcowni zgniatacz, a także budynki centrum administracyjnego. Spółka gotowa jest przekazać je na rzecz Skarbu Państwa w zamian za uzyskanie tytułu własności do około 490 ha terenów, które oddano jej w użytkowanie wieczyste.
Tomasz Turaj opisał zrealizowane już przygotowania koncepcyjne, prawne, administracyjne i techniczne konieczne dla dokonania zmian przeznaczenia terenu dzisiejszego kombinatu ArcelorMittal Poland. Mówił o tym, co już udało się zrobić, a jest się czym chwalić. Chodziło np. o wypracowanie takich zasad w zakresie restrukturyzacji majątkowej, żeby z jednej strony huta mogła znacząco ograniczyć swoje obciążenia finansowe, aby opłacalne stało się utrzymanie produkcji w Krakowie, z drugiej Ministerstwo Skarbu Państwa mogło pozyskać nieruchomości, które będzie można zagospodarować dla poprawy innowacyjności polskiej gospodarki. Istotne też było, aby został zachowany spokój społeczny, utrzymane dotychczasowe miejsca pracy w części surowcowej, ale również utworzone nowe miejsca pracy w bardziej zaawansowanych technologiach i usługach, co powinno być przyszłością polskiej gospodarki.
Następnie doktor Łukasz Sanakiewicz, także przedstawiciel Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego, pokazując na mapach unaocznił, o jak ogromny teren chodzi – blisko 300 ha terenów poprzemysłowych w Nowej Hucie, zbędnych do prowadzenia obecnej działalności hutniczej. Wskazał na problemy związane z pozostałościami m.in. stalowni martenowskiej czy walcowni zgniatacz, zanieczyszczeniami, ale także koniecznością utrzymania części naziemnej i podziemnej infrastruktury koniecznej dla produkcji hutniczej. Wyjaśnił, jakie trudności wiążą się z wyceną zadań związanych z oczyszczeniem terenów oraz tak wielu budynków i urządzeń, uświadamiając zebranym ogrom pracy związany ze zinwentaryzowaniem wszystkiego, co się na tym terenie znajduje.
Z kolei architekt Bohdan Lisowski przybliżył zebranym niezwykle szczegółowe wymagania międzynarodowego konkursu urbanistycznego na zagospodarowanie „KRK NH2”.
Zastępca dyrektora Muzeum Narodowego w Krakowie ds. konserwacji i przechowywania zbiorów Janusz Czop opowiedział o planowanym centrum konserwatorsko-magazynowym przeznaczonym do przechowywania zbiorów muzealnych i prowadzenia prac konserwatorskich przez kilka krakowskich muzeów. Ma ono powstać w „KRK NH2”. Projekt jest pomyślany z rozmachem, budynek będzie energooszczędny, o bryle architektonicznej, którą określi konkurs architektoniczny, a zbiory w nim złożone będą przechowywane w optymalnych warunkach, dwukrotnie przedłużających ich istnienie.
W drugiej części posiedzenia prezes zarządu Krakowskiego Parku Technologicznego Wojciech Przybylski mówił o ogromnym projekcie, jakim jest „KRK NH2”, jako o przedsięwzięciu mającym na celu zbudowanie nowego miasta w Nowej Hucie. Prelegent przybliżył zebranym rolę KPT w transformacji gospodarczej i przestrzennej Krakowa. Podkreślił, że bez równorzędnego zaangażowania wszystkich stron, czyli państwa, władz miasta, biznesu i nauki tak wielkiego przedsięwzięcia nie można zrealizować.
Prezes zarządu spółki Laboratorium Inteligentnego Miasta i Innowacyjnej Gospodarki S.A. doc. dr hab. Krzysztof Görlich mówił o tym, że „KRK NH2” ma być przestrzenią nowoczesną, a to, czy będzie ona miała charakter przemysłowy, kulturalny czy też mieszkaniowy, jeszcze nie jest przesądzone; być może znajdzie się tam wszystkiego po trosze. Problemem jest jednak organizacja tego całego procesu, akceptowalna dla każdej ze stron, oparta nie o zasady dzielenia korzyści, ale dzielenia się zasobami i uczestnictwem w rozwiązywaniu problemów. Prezes Görlich stwierdził, że całą sytuację ocenia optymistycznie, gdyż współpraca miasta, przemysłu i uczelni jest rzeczywista na wielu płaszczyznach.
Podczas kolejnej prezentacji profesor Elżbieta Pietrzyk-Sokulska z Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN podawała przykłady adaptacji terenów poprzemysłowych w krajach Unii Europejskiej. Wystąpienie zostało zobrazowane zdjęciami, na których widać było ogromne zmiany, jakich dokonano poddając dany teren rekultywacji. I trzeba przyznać, że pomysły projektanci z UE mają wspaniałe – zazwyczaj w tych miejscach powstaje przestrzeń muzealna, kulturalna i sportowa. Budynki i pozostała infrastruktura często przybierają bardzo nowatorskie formy.
Jako ostatnia głos zabrała Agata Wesołowska z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, która omówiła i pokazała na zdjęciach przykłady z innych krajów, m.in. ze Szwecji, budowy od podstaw nowych dzielnic.
Piątkowe spotkanie było o tyle ciekawe, że udało się kompleksowo przedstawić zagadnienia związane z terenami po-hutniczymi i przykłady, jak to się robi za granicą. Pokazano, co już zostało zrobione w ramach „KRK NH2” ” i stopień trudności tych działań. Zwrócono uwagę na ogromną skalę przedsięwzięcia, która wyróżnia je na tle dotychczas zrealizowanych tego typu inwestycji zagranicznych. Na koniec dyskusji podkreślono, że teren, o którym mowa, należy potraktować jako część Krakowa, aby został on niejako wchłonięty przez miasto i stał się jego integralną częścią, aby do tego doszło, należy go powiązać komunikacyjnie z innymi częściami miasta i kraju. Ważne jest takie jego zagospodarowanie, aby uatrakcyjnić mieszkanie w Nowej Hucie.
Zauważono także, iż środowisko naukowe powinno zabrać głos w sprawie zagospodarowania terenu po-hutniczego i wypowiedzieć się, czego oczekuje od tej przestrzeni i jej dostępności dla nauki. Być może miejsce to przyciągnie międzynarodowy zespół naukowców, a nowe firmy i startupy zechcą tam pracować i się rozwijać. Aby to było możliwe, potrzebna jest skonkretyzowana oferta, która pokaże, że ta część Krakowa będzie rozwojowa, nowoczesna i sprzyjająca innowacjom. Ważne jest też takie jej zagospodarowanie, aby zachęcić ludzi do osiedlania się w Nowej Hucie. Jest szansa, aby poprzemysłowy teren stał się atrakcyjną ofertą dla młodych ludzi szukających pracy i przyjaznej przestrzeni życiowej.
Poniżej bezpośrednie linki do prezentacji multimedialnych:
„Międzymuzealne Centrum Konserwacji i Magazynowania Dóbr Kultury” – Janusz Czop
„Problemy urbanistyczne i projekt międzynarodowego konkursu urbanistycznego na zagospodarowanie” – arch. Bohdan Lisowski, Prezes SARP Kraków
„Obecny stan zagospodarowania terenów zbędnych z punktu widzenia produkcji hutniczej oraz ich sytuacja prawna” – dr Łukasz Sanakiewicz
„Laboratorium Inteligentnego Miasta i Innowacyjnej Gospodarki” – doc. dr hab. Krzysztof Görlich, Prezes Zarządu Spółki Laboratorium Inteligentnego Miasta i Innowacyjnej Gospodarki
„Adaptacja terenów poprzemysłowych – przykłady z krajów UE” – dr hab. inż. Elżbieta Pietrzyk-Sokulska, prof. IGSMiE PAN